ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΙΗΤΗ...ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ

Κατηγορία: 

Κοινωνία

Στις 27 Φεβρουαρίου 1943 έφευγε από τη ζωή, σε ηλικία 84 ετών, ο σπουδαίος έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Ήταν βαριά άρρωστος και καθηλωμένος στην οδό Περιάνδρου 3 στην Πλάκα. Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 9 Φεβρουαρίου του 1943 έφυγε η γυναίκα του  Μαρία.

Το νέο του θανάτου του επιφανέστερου ποιητή της γενιάς του 1880 κυκλοφόρησε με αστραπιαία ταχύτητα στην κατοχική Αθήνα. «Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός» γράφει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου.

 

Από νωρίς το πρωί της 28ης Φεβρουαρίου πλήθος λαού άρχισε να συγκεντρώνεται στο Α' Νεκροταφείο της Αθήνας για να αποτίσει το ύστατο χαίρε στον μεγάλο ποιητή, αλλά και για να εκφράσει τα αντικατοχικά του αισθήματα.

 

Στις 11 το πρωί άρχισε η νεκρώσιμος ακολουθία, χοροσταντούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Δαμασκηνού. Ο πνευματικός κόσμος της χώρας έδωσε βροντερό «παρών»: Σπύρος Μελάς, Μαρίκα Κοτοπούλη, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Γιώργος Θεοτοκάς, Άγγελος Σικελιανός, Ηλίας Βενέζης, Ιωάννα Τσάτσου, Γιώργος Κατσίμπαλης, κ.ά.

 

Οι επίσημες αρχές, προσπαθώντας να περιορίσουν το νόημα της παλλαϊκής συγκέντρωσης, εκπροσωπήθηκαν στην κηδεία από τον ίδιο τον δοτό πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο και από εκπροσώπους των γερμανικών και ιταλικών κατοχικών δυνάμεων.

 

«Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είπε εύστοχα ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός (1884-1951), δίνοντας το πνεύμα ομόθυμης παρουσίας του λαού στην κηδεία.

 

Ηχήστε οι σάλπιγγες...

 

Με το «εγερτήριο» αυτό σάλπισμα του ΕΑΜίτη Αγγελου Σικελιανού πάνω από τη σορό του Παλαμά, ο ελληνικός λαός αποχαιρέτησε, στις 28 Φεβρουαρίου του 1943 τον πρωτοπόρο ποιητή τού 20ού αιώνα ψάλλοντας σύσσωμοι μπροστά στους κατακτητές τον Εθνικό Υμνο. Ηταν ο επικήδειος, που συμπύκνωσε μέσα σε λίγους στίχους τη φωνή ολόκληρης της Ελλάδας. Γιατί, πράγματι, σ' εκείνο το φέρετρο ακουμπούσε η Ελλάδα.

 

Νέα παιδιά σήκωσαν το φέρετρο. Το έβγαλαν έξω στον κόσμο κι από εκεί η λαοθάλασσα κατευθύνθηκε στην τελευταία κατοικία του ποιητή για να τον αποχαιρετήσει. Την προηγούμενη μέρα, χαράματα, στις 27 Φεβρουαρίου, στις 3.20π.μ., «έσβησε» ο μέγας ποιητής, ο Κωστής Παλαμάς. Το μαντάτο απλώνεται σ' όλη τη χώρα. Βαρύ το πένθος του αντιστεκόμενου λαού που, μετατρέπει την κηδεία του ποιητή σε παλλαϊκή, εθνική πράξη αντίστασης.

 

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

 

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό

με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,

κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,

ποιόν κλεί, τι κι αν το πεί η δικιά μου γλώσσα;

 

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,

Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ' αστέρια,

μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά

της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ' τον στα χέρια

 

γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας

που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,

πες μ' ένα μόνο ανασασμόν: "Ο Παλαμάς !",

ν' αντιβογκήσει τ' όνομά του η οικουμένη !

 

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

 

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα ! Ένας λαός,

σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει...

κι ακέριος φλέγεται ως με τ' άδυτο ο Ναός,

κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τονε σκέπει.

 

Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός

της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα

Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός

την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα,

 

που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά

στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη,

τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο

με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει.

 

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,

δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...

Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές

της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

 

Γραμματική: Οι αόριστες αντωνυμίες

Οι αόριστες αντωνυμίες

Όταν μιλάμε για κάποιον ή για κάτι που δεν γνωρίζουμε ή δεν μας ενδιαφέρει να προσδιορίσουμε, χρησιμοποιούμε τις αόριστες αντωνυμίες.

Οι κυριότερες αόριστες αντωνυμίες είναι οι εξής:

- κάποιος, κάποια, κάποιο
- ένας, μία, ένα
- καθένας, καθεμία / καθεμιά, καθένα
- κανείς / κανένας, καμία / καμιά, κανένα
- μερικοί, μερικές, μερικά (μόνο στον πληθυντικό αριθμό)
- άλλος, άλλη, άλλο

Οι παραπάνω αντωνυμίες κλίνονται.

Κάποιος σε πήρε τηλέφωνο.
Ήρθε ένας και μου είπε να φύγω.
Καθένας μπορεί να το κάνει αυτό.
Κανείς δεν γνωρίζει ακόμα.
Μερικοί είναι πολύ τυχεροί.
Άλλος είναι εδώ και άλλος εκεί.

Υπάρχουν επίσης κάποιες αόριστες αντωνυμίες που δεν κλίνονται:
- κάθε
- κάτι
- τίποτα (ή τίποτε)

Κάθε Κυριακή παίζω μπάσκετ.
Θέλω να φάω κάτι.
Δεν θέλω να κάνω τίποτα.

• Τα κανείς/κανένας, καμία/καμιά, κανένα και τίποτα χρησιμοποιούνται με δύο τρόπους:

- σε αρνητικές προτάσεις
Στο δρόμο δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο. (= ούτε ένα)
Δεν θέλω να φάω τίποτα.
- σε ερωτήσεις
Υπάρχει κανένας φούρνος στη γειτονιά; (= έστω ένας)
Έχει τίποτα φρούτα στο ψυγείο;

• Το καθένας, καθεμία/καθεμιά, καθένα κλίνεται όπως το
κανείς/κανένας, καμία/καμιά, κανένα.

• Το κάποιος, κάποια, κάποιο κλίνεται όπως τα επίθετα σε –ος, -α, -ο, ενώ το άλλος, άλλη, άλλο κλίνεται όπως τα επίθετα σε –ος, -η, -ο.


Τα κάποιος, ένας, κανείς, μερικοί, άλλος, κάτι και τίποτα εμφανίζονται στην πρόταση είτε μόνα τους είτε μαζί με ονόματα, επίθετα και αντωνυμίες.

Θέλω να φάω κάτι.
Θέλω να φάω κάτι αλμυρό.
Μερικοί είναι πολύ τυχεροί.
Μερικοί άνθρωποι είναι πολύ τυχεροί και μερικοί άλλοι πολύ άτυχοι.

Το καθένας, καθεμία /καθεμιά, καθένα εμφανίζεται πάντοτε μόνο του, ενώ το κάθε συνδυάζεται υποχρεωτικά με ονόματα.

Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας,  11 Δεκεμβρίου 1963   “Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή” (Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη)    Εδώ και μήνες η Ελλάδα είναι στο πραιτώριο.  Χλευάζεται και κατασυκοφαντείται. Αναίσχυντοι αργυραμοιβοί την παίζουν στα ζάρια. Προσβάλλουν τους ανθρώπους της, αμφισβητούν την ιστορία της και τον πολιτισμό της. Όποια  εφημερίδα και να ανοίξεις, μας έχουν κατατάξει στα  «σκουπίδια». Μας θεωρούν ένα περιττό βάρος, από το οποίο όλοι θέλουν να απαλλαγούν, αλλά δεν ξέρουν ακόμα πώς. Ε, λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι για τα σκουπίδια! Δεν είμαστε  οι Έλληνες διεφθαρμένοι και τεμπέληδες. Χαβαλέδες ήμασταν για πολύ καιρό. Βάλαμε τον αυτόματο πιλότο. Ένας φτωχός λαός, που γνώρισε την αφθονία και παρασύρθηκε γιατί νόμισε πως θα κρατήσει για πάντα. Πίστεψε και στα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» κάποιων αδίστακτων πολιτικάντηδων. Για την ακρίβεια ίσως στην Ελλάδα υπάρχουν λιγότεροι διεφθαρμένοι και τεμπέληδες απ’ ότι σε πολλές άλλες χώρες. Και τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού. Είναι μια δύσκολη ώρα, αλλά δεν ήρθε το τέλος. Όμως, ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα το 15% του πληθυσμού της δεν ζει με κουπόνια. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα, κάθε ελληνόπουλο έχει δωρεάν πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα, έστω ημιτελές, αλλά έχουμε σύστημα υγείας. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα κράτος που έχει μια μεγάλη περιουσία. Άλλα κράτη δεν έχουν τίποτα. Αυτήν βλέπουν και ξερογλύφονται. Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους και εκείνα τους γονείς τους. Ευτυχώς, η μικρή και φτωχή Ελλάδα δεν ήταν απούσα από καμιά μεγάλη μάχη για την ελευθερία. Και έδινε το είναι της, όταν οι άλλοι είχαν ήδη παραδώσει και την ψυχή και το πνεύμα. Ευτυχώς ακόμα, η Ελλάδα έχει μέλλον. Έβλεπα εκείνα τα κορίτσια της Εθνικής Ομάδος Πόλο, να ανεβαίνουν στον Όλυμπο,  μες τη «φωλιά του Δράκου», και είπα , πως  δεν χάθηκε η ελπίδα. Υπάρχει ακόμα το μέταλλο του νικητή. Η Ελλάδα έχει μέλλον, γιατί στη μακραίωνα ιστορία της κάθε μεγάλη ήττα και καταστροφή, αντί να την  αφανίσει, την ανάσταινε! Γιατί τα γράφω αυτά; Μου τηλεφώνησαν κάποιοι «φίλοι» απ’ το εξωτερικό και  μας ….νεκρολογούσαν! Είναι απ’ τα κοράκια που έχουν στοιχηματίσει στην πτώχευσή μας και ανησυχούν μήπως και χάσουν τα λεφτά τους!  Και βιάζονται! Τόσο πολύ θύμωσα που έκλεισα το τηλέφωνο. Ύστερα τους έστειλα το κείμενο που ακολουθεί…   “Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή. Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Εἶναι µικρὸς ὁ τόπος µας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγµα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι µᾶς παραδόθηκε χωρὶς διακοπή. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν ἔπαψε ποτὲ της νὰ µιλιέται. Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλὰ δὲν παρουσιάζει κανένα χάσµα. Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιὰ τὴν ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη. Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωµένη µὲ τόση ἀκρίβεια, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ξεπερνᾶ τὸ µέτρο, πρέπει νὰ τιµωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες. Ὅσο γιὰ µένα συγκινοῦµαι παρατηρώντας πὼς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κανόνας τοῦ φυσικοῦ κόσµου. Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους µου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασµένου αἰώνα, γράφει: «… θὰ χαθοῦµε γιατί ἀδικήσαµε …». Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἦταν ἀγράµµατος. Εἶχε µάθει νὰ γράφει στὰ τριάντα πέντε χρόνια τῆς ἡλικίας του.  Ἀλλὰ στὴν Ἑλλάδα τῶν ἡµερῶν µας, ἡ προφορικὴ παράδοση πηγαίνει µακριὰ στὰ περασµένα ὅσο καὶ ἡ γραπτή. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ποίηση. Εἶναι γιὰ µένα σηµαντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Σουηδία θέλησε νὰ τιµήσει καὶ τούτη τὴν ποίηση καὶ ὅλη τὴν ποίηση γενικά, ἀκόµη καὶ ὅταν ἀναβρύζει ἀνάµεσα σ’ἕνα λαὸ περιορισµένο. Γιατί πιστεύω πὼς τοῦτος ὁ σύγχρονος κόσµος ὅπου ζοῦµε, ὁ τυρρανισµένος ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνησυχία, τὴ χρειάζεται τὴν ποίηση. Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα – καὶ τί θὰ γινόµασταν ἂν ἡ πνοή µας λιγόστευε; Εἶναι µία πράξη ἐµπιστοσύνης – κι ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει ἂν τὰ δεινά µας δὲν τὰ χρωστᾶµε στὴ στέρηση ἐµπιστοσύνης. Παρατήρησαν, τὸν περασµένο χρόνο γύρω ἀπὸ τοῦτο τὸ τραπέζι, τὴν πολὺ µεγάλη διαφορὰ ἀνάµεσα στὶς ἀνακαλύψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήµης καὶ στὴ λογοτεχνία. παρατήρησαν πὼς ἀνάµεσα σ’ ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ δράµα καὶ ἕνα σηµερινό, ἡ διαφορὰ εἶναι λίγη. Ναί, ἡ συµπεριφορὰ τοῦ ἀνθρώπου δὲ µοιάζει νὰἔχει ἀλλάξει βασικά. Καὶ πρέπει νὰ προσθέσω πὼς νιώθει πάντα τὴν ἀνάγκη ν’ ἀκούσει τούτη τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ ποὺ ὀνοµάζουµε ποίηση. Αὐτὴ ἡ φωνὴ ποὺ κινδυνεύει νὰ σβήσει κάθε στιγµὴ ἀπὸ στέρηση ἀγάπης καὶ ὁλοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγηµένη, ξέρει ποὺ νὰ ’βρει καταφύγιο, ἀπαρνηµένη, ἔχει τὸ ἔνστικτο νὰ πάει νὰ ριζώσει στοὺς πιὸ ἀπροσδόκητους τόπους. Γι’ αὐτὴ δὲν ὑπάρχουν µεγάλα καὶ µικρὰ µέρη τοῦ κόσµου. Τὸ βασίλειό της εἶναι στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς γῆς. Ἔχει τὴ χάρη ν’ ἀποφεύγει πάντα τὴ συνήθεια, αὐτὴ τὴ βιοµηχανία. Χρωστῶ τὴν εὐγνωµοσύνη µου στὴ Σουηδικὴ Ἀκαδηµία ποὺ ἔνιωσε αὐτὰ τὰ πράγµατα, ποὺ ἔνιωσε πὼς οἱ γλῶσσες, οἱ λεγόµενες περιορισµένης χρήσης, δὲν πρέπει νὰ καταντοῦν φράχτες ὅπου πνίγεται ὁ παλµὸς τῆς ἀνθρώπινης καρδιᾶς, ποὺ ἔγινε ἕνας Ἄρειος Πάγος ἱκανός νὰ κρίνει µὲ ἀλήθεια ἐπίσηµη τὴν ἄδικη µοίρα τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ θυµηθῶ τὸν Σέλλεϋ, τὸν ἐµπνευστή, καθώς µᾶς λένε, τοῦ Ἀλφρέδου Νοµπέλ, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ µπόρεσε νὰ ἐξαγοράσει τὴνἀναπόφευκτη βία µὲ τὴ µεγαλοσύνη τῆς καρδιᾶς του. Σ’ αὐτὸ τὸν κόσµο, ποὺ ὁλοένα στενεύει, ὁ καθένας µας χρειάζεται ὅλους τούς ἄλλους. Πρέπει ν’ ἀναζητήσουµε τὸν ἄνθρωπο, ὅπου καὶ νὰ βρίσκεται. Ὅταν στὸ δρόµο τῆς Θήβας, ὁ Οἰδίπους συνάντησε τὴ Σφίγγα, κι αὐτὴ τοῦ ἔθεσε τὸ αἴνιγµά της, ἡ ἀπόκρισή του ἦταν: ὁ ἄνθρωπος. Τούτη ἡ ἁπλὴ λέξη χάλασε τὸ τέρας. Ἔχουµε πολλὰ τέρατα νὰ καταστρέψουµε.  Ἂς συλλογιστοῦµε τὴν ἀπόκριση τοῦ Οἰδίποδα.»     Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, 11 Δεκεμβρίου 1963 Σαν να το είπε χθές!

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ - 9Η ΕΝΟΤΗΤΑ

† Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και αντίστροφα.

Ο διευθυντής ρώτησε:                      ...............................................................

- Ποιος θα πάει εκδρομή;                                ...............................................................

- Όλοι θα πάμε απάντησαν             ...............................................................

τα παιδιά.                                                           ...............................................................

..........................................................  Ο δάσκαλος ρώτησε ποιος πέ-

..........................................................  ταξε τα σκουπίδια στην αυλή

..........................................................  και το παιδί απάντησε ότι τις πέ-

..........................................................  ταξαν οι μικρές τάξεις.

                                                                                          

Ο δάσκαλος ρώτησε:                       ...............................................................

- Ποιος έγραψε στον πίνακα τη       ...............................................................

Γραμματική;                                                      ...............................................................

- Ο Δημήτρης απάντησαν                               ...............................................................

τα παιδιά.                                                           ...............................................................

..........................................................  Οι οδηγίες μας λένε να έχουμε

..........................................................  μαζί μας πάντα ένα ραδιόφωνο

..........................................................  μπαταρίας και να ακολουθούμε 

.........................................................   τις οδηγίες για τους σεισμούς.

Η δασκάλα μας είπε:                                        ...............................................................

- Διαβάστε προσεκτικά τις οδη-      ...............................................................

γίες για τους σεισμούς.                    ...............................................................

..........................................................  Ο Κώστας ρώτησε ποιος θα πάρει

..........................................................  τιμωρία τη Δευτέρα και όλοι απά-

..........................................................  ντησαν όχι πάντως οι δύο μικρές

..........................................................  τάξεις.

† Να μετατρέψεις τον ευθύ λόγο των παρακάτω περιόδων σε πλάγιο.

Ο γιος τους υποσχέθηκε: «Θα έρθω το καλοκαίρι να περάσουμε λίγες μέρες μαζί».

...............................................................................................................................................................

Οι γείτονες τους φώναξαν: «Σταματήστε αμέσως την μουσική, γιατί θα φωνάξουμε την αστυνομία».

................................................................................................................................................................

 Ο δάσκαλος τον ρώτησε: «Γιατί άργησες να έρθεις στο σχολείο;»

...........................................................................................................................

Η αδερφή του είπε: «Προτιμώ να πέσω για ύπνο, από το να διαβάσω». 

...........................................................................................................................

† Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα ρήματα των παρενθέσεων στον Παρακείμενο,

 προσέχοντας την φωνή.

- Η κεντρική είσοδος του τούνελ ...........................................(κλείνω).

..................................................(περισσεύω) αρκετό από το μεσημεριανό φαγητό.

- Το δωμάτιο .........................................(πιάνω) μούχλα από την υγρασία.

- Ως την αυγή , πρέπει να ......................................................(φεύγω), γιατί είμαστε ήδη τρεις μέρες έξω

 από το πρόγραμμα.

- Τα λουλούδια ......................................................(χτυπιέμαι) από μια σπάνια ασθένεια.

- Τα έξοδα της επιχείρησης του ...................................................(αυξάνομαι) κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες.

- Η πληγή στο πόδι του ......................................................(μολύνομαι), γιατί δεν την καθάρισε καλά με ιώδιο.

- Η λακκούβα στο δρόμο......................................................(καλύπτομαι) με πίσσα από τα συνεργεία του Δήμου.

- .............................................(κρίνομαι) ήδη η έκβαση του αγώνα.

† Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες  με το ρήμα στη φωνή που ταιριάζει.

Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή
έχει βαφτίσει
	έχει δανειστεί
έχει καλύψει
έχει φτιάξει
	έχει τιμωρηθεί
	έχει ψηφιστεί
έχει πουλήσει
	έχει μεταφερθεί
έχει κόψει
έχει ζαλίσει

† Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το κατάλληλο χρονικό επίρρημα:

Ξανά,    χθες,      κάποτε,    ύστερα,      αμέσως,   μεθαύριο, στο τέλος,           φέτος.

º .......................... το βράδυ εξαιτίας του χιονιού έγινε ένα τρομερό δυστύχημα.

º .......................... από κάθε γεύμα πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας.

º Δε θα έρθω ......................... σπίτι σου αν δε μου ζητήσεις συγγνώμη.

º ................................. θα πάμε εκδρομή με το σχολείο μας στην Καβάλα.

º Η πορτοκαλιά μας ............................... δεν είχε ούτε ένα πορτοκάλι.

º Η γιαγιά της Ελένης είχε ..................................... κοσμηματοπωλείο στο Βόλο.

º Το πρόβλημα αυτό πρέπει να το λύσουμε .................................

º Μη φοβάσαι καθόλου, .................................. όλα στο τέλος θα πάνε καλά.

† Να μετατρέψεις το παρακάτω κείμενο από τον Πλάγιο λόγο στον Ευθύ για να μάθεις τι διηγείται ο πατέρας  στα παιδιά του.

Ο πατέρας λέει στα αγαπημένα του παιδιά ότι τις μέρες των Αποκρεών ξαναγυρίζει με τις σκέψεις του στα νεανικά του χρόνια και θυμάται τις θαυμάσιες εκείνες μέρες που περνούσε στη Ξάνθη, όταν ήταν νέος και είχε τους φίλους του να τον φροντίζουν και να τον βοηθούν.

« Τις μέρες των Αποκρεών ξαναγυρί ...............................................................

...............................................................................................................................

† Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες  με το ρήμα στη φωνή που ταιριάζει.

Ενεργητική Φωνή	Παθητική Φωνή
είχε ψάξει
	είχε κρυφτεί
είχε πιάσει
είχε αλλάξει
	είχε ποτιστεί
	είχε ζωγραφιστεί
είχε βάψει
	είχε μαγευτεί
είχε λύσει
είχε γράψει

† Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας το ρήμα των παρενθέσεων στον Υπερσυντέλικο, προσέχοντας τη φωνή.

º Δε μας πήραν αυτό που μας .....................................................(υπόσχομαι).

º Οι Φοίνικες με το αλφάβητό που ...................................................... (αναπτύσσω), συνέβαλλαν στη δημιουργία του Ελληνικού.

º Πάνω στο ντουλάπι της κουζίνας ............................................(βάζω) ένα κουτί με σοκολάτες.

º Εσείς .....................................................(ντύνομαι) στο Καρναβάλι, όταν ............................................................(πηγαίνω) στην Ξάνθη;

º ......................................................(ξημερώνω), όταν έφτασα στο Πήλιο.

º Θυμάσαι την καθαρά Δευτέρα που ......................................................... (πετάω)  χαρταετό;

º Το βλέμμα του ...................................................(καρφώνομαι) στο υπέροχο ηλιοβασίλεμα του Φλεβάρη!

º Θα γράφαμε καλά στο τεστ αν ................................................(διαβάζω) περισσότερο.

º Η Ζωή ...........................................................( γράφομαι) σε σύλλογο για να πάρει μέρος στο Καρναβάλι.